Woord 015

knoet





"Integendeel.‘Onderwerping aan macht heeft juist tot effect dat alle belangen individueel worden gemaakt’, waarschuwt Montesquieu. Wanneer je wilt voorkomen dat ‘iedereen voor zichzelf leeft en zijn eigen gerief zoekt’, moet je de mens niet onder de knoet houden, maar juist de vrijheid vergroten. Wie meent dat individuen niet in staat zijn deze vrijheid te dragen, moet zich ten eerste bedenken dat vrijheid niet hetzelfde is als anarchie. ‘Vrijheid is het recht alles te doen wat de wetten toestaan’, zegt Montesquieu, en ‘niet dat men kan doen wat men wil’. Maar nog veel belangrijker is het spijkerharde inzicht dat er geen alternatief is. De enige weg naar een stabiele staat loopt via vrije, verantwoordelijke individuen. Vrijheid is geen verworven recht, maar eerder een bewerkelijke plicht, een onvermijdelijk lot. Beschouw het maar als een rotklus dat je je moet trainen in goede smaak, in goed gedrag, in zingeving, in beschaving. je moet onderzoeken watje wilt met je leven, waar het heen moet met de wereld, en je moet bereid zijn hiervoor verantwoording te dragen. Getemperde staatsmacht en verhoogde zelfdwang. Het is niet anders."

Filosofie Magazine,1/1998.
Montesquieu: macht niet versterken, maar matigen. Door: Erno Eskens;René Gude. (Essay 'Fraude en corruptie')