Woord 719

Di 20/3/2007 – Woord 719 - weligheid


weligheid


Een geweldige stimulans voor haar revolutionair élan is de Russische revolutie van 1905 voor haar geweest. Wel is deze revolutie mislukt, maar ze heeft vergezichten ontvouwd waarvan men tevoren niet had durven dromen. Wat in die dagen door haar heen is gegaan, heeft zij nadien in het drama De opstandelingen (1909) onder woorden gebracht. De revolutie wordt bloedig neergeslagen, maar de socialistische gedachte leeft sterker dan ooit tevoren. ‘O heerlijk uitzicht van uw dagend heil, zoete zekerheid van het socialisme, dat komt, door ons leven en onzen dood’. En in 1917 kwam de revolutie werkelijk, en daar waar men die het minst had verwacht, in hetzelfde Rusland. Onvoorwaardelijk sluit zij zich nu bij het bolsjewisme aan; er is een nieuwe verwachting in haar leven gewekt. ‘Nieuwe horizonnen gaan open en aan de verschieten lacht een nieuw ideaal’. Maar al spoedig blijkt dat deze verwachting een droom is geweest. Begin januari 1919 worden haar vrienden Rosa Luxemburg en Karl Liebknecht vermoord; vooral de dood van Rosa is voor haar een smartelijk verlies. In de zomer van 1921 reist ze naar Moskou om het congres van de Derde Internationale bij te wonen. Met het ‘brandend leed van teleurstelling’ keert ze uit Rusland terug: ‘de bitterheid ervan stijgt bij oogenblikken van mijn hart, naar mijn oogen, mijn wangen, mijn voorhoofd. Het Communisme dat even vlak bij scheen, wijkt weer naar verdere verschieten’. Haar volgende bundel, die in 1923 verscheen, noemt zij Tusschen twee werelden: de wereld van de daad en de wereld van de droom, nu verder van elkaar verwijderd dan zij ooit gemeend had. Daarin staat het al uit 1920 daterende sublieme, maar smartelijke gedicht: Wij zullen u niet zien, lichtende Vrede, wij zullen niet voelen uw weligheid...

Vindplaats: Henriëtte Roland Holst door P.J. Meertens