Woord 566

beschaafdheid

Beschaafdheid
Over de oorsprong van het woord beschaafdheid heeft Cornelis van Laar (C. V. L. (6) in zijn Groot Ceremonieboek der Beschaafde Zeeden, Welleevendheid, Ceremonieel, en Welvoegende Hoffelykheden uit 1735 opgemerkt, dat:
".., eenigen Hovelingen, wat al te delicaat van smaak zynde, wilde het zelve ( = het woord urbanité voor het Latijnse woord urbanitas) verwerpen als te zeer na eene zekere burgerlykheid zweemende, maar verkooren het woord Politesse, of beschaafdheid van de Burgerlyke zeeden en manieren, gelyk dit laatste woord onder de grootste wereld nog het meeste gebruikt word." (C.V.L., pp 124 en 125)
Uit dit citaat valt op te maken, dat het woord beschaafdheid equivalent is geweest aan het Franse woord politesse (7). Er is evenwel meer uit af te leiden. Cornelis van Laar llaat ook weten in welke kringen beschaafdheid het meest werd gebruikt; namelijk in 'de grootste wereld'.

Vindplaats: De sociogenese van de begrippen beschaafd en beschaving - Hans van Keken, Amsterdam juni 1979