Woord 129

rechtbank




De ambiance van grauwe overheidsgebouwen, bevolkt door bureauchefs en klerken die er een zeker behagen in scheppen hun cliënten met ondoorzichtige formaliteiten aan het lijntje te houden, vormt de achtergrond van Kafka's beroemdste roman Der Prozess (postuum gepubliceerd in 1925). De eerste zin van de roman is befaamd geworden: 'Iemand moest Josef K. belasterd hebben, want zonder dat hij iets kwaads had gedaan, werd hij op een morgen gearresteerd.'
Die opening roept de sfeer van de roman op onnavolgbare wijze op. Josef K.wordt in staat van beschuldiging gesteld, komt na een aanvankelijke vorm van huisarrest weer op vrije voeten, maar dient zich op gezette tijden te komen ver antwoorden voor de rechtbank. Waar die rechtbank gevestigd is, wie precies de rechters zijn, hoe hij zich kan verdedigen, en - het allerbelangrijkste! - wat hem precies ten laste wordt gelegd, blijft in de nevelen van de vaagheid gehuld.
Wanneer Josef zich tenslotte tegenover de gevangeniskapelaan erover beklaagt dat hij helemaal niet schuldig is, en zich afvraagt hoe een mens eigenlijk schuldig kan zijn, wordt hem tegengeworpen dat alle schuldigen zo spreken. Het ontken nen maakt zijn zaak alleen maar erger. Tenslotte zal hij zich dan ook als een mak lam naar de executieplaats laten voeren.

Vindplaats: Franz Kafka bij digischool
Woorduitleg: rechtbank/college van rechters/gerechtsgebouw

Woord 129 - rechtbank - di 07/06/2005