Woord 525

dogmatisme

Gevoelens werden 'bon ton', Europa verzoop er een tijdlang bijna in.
Nieuwe [natuurlijke] 'religies en groepen' doken op. De oude 'dogmatische' verdedigden zich met hand en tand. Openlijke godsdienstoorlogen kwamen niet meer voor, maar tot op de dag van vandaag spelen ze nauw verholen een rol in economische, etnische, imperialistische, en andere conflicten.
Sommige van de nieuwe 'natuurlijke religies' werden zèlf dogmatisch, zodat er naast 'natuurlijke religie' wellicht ook sprake is van 'natuurlijk dogmatisme'.
Het duo Spinoza-Rousseau gaf aan Europa en aan de wereld dus óók de ruimte voor spirituele bewegingen van de meest uiteenlopende soort, en voor individuele beleving van spiritualiteit.
Tolerantie en democratie moeten nog steeds worden verdedigd tegen ons 'natuurlijk dogmatisme'. Het is daarom goed om Spinoza en Rousseau regelmatig na te lezen.

Vindplaats: een dagboek op internet