Woord 152

spinconstructie



G 21 C 7/11 . . . . Vervormbare regelelementen, bijv. flexibel, telescopisch of geleed [5]
G 21 C 7/113 . . . . Regelelementen die zijn gemaakt van platte elementen; Regelelementen met een kruisvormige doorsnede [5]
G 21 C 7/117 . . . . Bundels met regelstaven; spinconstructie [5]
G 21 C 7/12 . . . Middelen voor het naar een gewenste positie bewegen van regelelementen (laten vallen van staven ingeval van nood G21C 9/02)
G 21 C 7/14 . . . . Mechanische aandrijfvoorzieningen
G 21 C 7/16 . . . . Hydraulische of pneumatische aandrijfvoorzieningen
G 21 C 7/18 . . . Middelen voor het verkrijgen van een ongelijke beweging van regelelementen
G 21 C 7/20 . . . Plaatsen van schokabsorberende inrichtingen (schokdempers in het algemeen F16F)

Vindplaats: Sectie G Fysica bij www.ipc-nl.nl
Woorduitleg: spinconstructie/een webachtig iets?-gemaakt door iets met poten aan het lijf

Woord 152 - spinconstructie - Do 30/06/2005

Woord 151

papyrusvel



Rond 2500 voor Christus werd er ook papier mee gemaakt. De stengels van de plant werden opgesneden en geplet tot platte stroken. Deze werden over elkaar gelegd en met een papje aan elkaar gelijmd waarna ze verder werden platgeklopt met een hamer. Hoe meer stroken men aan elkaar lijmde hoe langer het vel werd. Het papyrusvel werd opgerold (boekrol) en opgeborgen in een koker. Deze kokers werden mooi versierd zoals de kaften van onze boeken nu.
Het gebruik van papyrus had wel nadelen. Slechts één zijde was mooi glad om te beschrijven.

Vindplaats: Van steen naar papier bij Zoek het eens op.
Woorduitleg: papyrusvel/vel papier bereid uit een soort riet

Woord 151 - papyrusvel - Woe 29/06/2005

Woord 150

vijfentwintig



Niet alle spirituele wegen leiden tot de Harmonische Eenheid.
De meeste zijn slechts dwaal- of omwegen.
Waarom geeft u zich niet spontaan over aan de volheid en eenvoud van de Allesomvattende Weg?
Wie volkomen eerlijk is,
elke dualiteit achter zich laat,
de verbondenheid en gelijkwaardigheid van alle schepselen respecteert,
zal voortdurend in waarheid leven.

Vindplaats: 25 bij stoppen.be
Woorduitleg: vijfentwintig/een getal (voor als men bv. Jarig is)

Woord 150 - vijfentwintig - Di 28/06/2005

Woord 149

stopverf



Maar terwijl mijn aandacht verspringt van boek met stekels naar te hoog PC-scherm op het kinderverdiep, verlies ik alle banden met die tijdloosheid die ik toen gevoeld had. Vermoed ik aanvankelijk dat dit ontmoedigend is, blijkt nadien dat ik met verse moed de hernieuwde kennismaking aan mag gaan.
Ik heb zoals dat bij mij hoort heel toevallig een paar rode draadjes gevonden langs de randjes van de klevers. Over kunst, mussen en Latijnse stopverf.
Wanneer Mutsaers als juf schilderles aan de academie vraagt ‘wie al eens om een schilderij heeft gehuild’, “(zei een jongen) ‘Verfstreken zijn nu eenmaal geen tranentrekkers.’ ‘Van schilderijen ligt nu eenmaal niemand wakker,’ zei een meisje.” Is dit de jeugd waar ik zoveel van moet verwachten of is dit een grove samenvatting van impressies die Mutsaers opgedaan heeft als observator en die ze als auteur tot voor mij pregnante statements maakt.


Vindplaats: Paardejam van Charlotte Mutsaers
Woorduitleg: stopverf/een plastisch mengsel om gaten te dichten en ramen in te zetten

Woord 149 - stopverf - Ma 27/06/2005

Woord 148

inscriptie




- In 1966 vindt Manfred Metcalf een steen in de staat Georgia die voorzien is van een inscriptie die veel lijkt op het oude schrift van het eiland Kreta.
- In het begin van de 20ste eeuw vindt Bernardo da Silva Ramos, een Braziliaanse rubbertapper die werkzaam is in het Amazone gebied een grote hoeveelheid stenen waarop meer dan 2000 oude geschriften over de "Oude Wereld" staan.
- Nabij Rio de Janeiro, op een 90 meter hoge rots staat een inscriptie die luidt als volgt: "Tyre, Phoenicië, Badezir, Eerstgeborene van Jethbaal...". Deze inscriptie stamt uit de 9de eeuw v.Chr.
- Nabij Parahyba in Brazilië is een Phoenicische inscriptie gevonden waarvan de gedeeltelijke vertaling luidt als volgt: "Wij zijn zonen van Kanaän uit Sidon, de stad van de koning. De handel heeft ervoor gezorgd dat we op dit verlaten strand zijn geworpen. Een land dat bestaat uit bergen. We hebben een jongeling aan de verheerlijkte goden geofferd in het 19de jaar van Hiram, onze machtige koning. We zijn in Ezion-Geber aan boord gegaan en zijn de Rode Zee opgevaren met tien boten. Wij zaten twee jaar op zee terwijl we rond het land voeren dat aan Ham (Afrika) toebehoorde. We werden door een storm gescheiden (letterlijk: "door de hand van Baal"). Zodoende zijn we hier belandt, twaalf mannen en drie vrouwen, op een ...kust die ik, de Admiraal, nu bestuur. Ik hoop dat de goden en godinnen ons spoedig zullen verlossen.
- De Steen van Kensington werd ontdekt in Kensington, Minnesota in 1898 en er staat een inscriptie op die een expeditie van Noormannen naar de binnenlanden van Noord-Amerika beschrijft. Men schat dat deze expeditie rond 1300 heeft plaats gevonden.

Vindplaats: Historische mysteries: oude bezoekers in Amerika
Woorduitleg:inscriptie: inschrift/opschrift in hard materiaal

Woord 148 - inscriptie - Zo 26/06/2005

Woord 147

spreken




"Doesjan Petrowitsj Makowitsky was het hoofd der tolstojanen in Tsechie. Samen met zijn vriend Sjkarwan vertaalde hij de werken van vader en gaf ze uit. Hij is enige keren naar Rusland gekomen om vader te spreken. Masja (ander dochter van Tolstoj—plato--) kwam op het idee Doesjan Petrowitisj voor te stellen huisdokter in Jasnaja Poljana (landhuis van de Tolstojs –plato--) te worden, en hij nam het voorstel aan. Hij ging naar Tsjechie, deelde zijn familieleden zijn besluit mede, nam afscheid van hen en keerd naar Jasnaja Poljana terug."

Vindplaats: Tolstoi wie is de lijfarts. Bij Plato on line.
Woorduitleg:spreken/praten, de mond opendoen, van je laten horen, zich in taalklanken uiten

Woord 147 - spreken - Za 25/06/2005

Woord 146

vermetel



En zijn leerlingen luisterden naar zijn lied en leerden de stemme herkennen uit het vaderland. Op hun beurt stemden zij de snaren van hun taalinstrument... En toen gebeurde het wonder.
't Dichtte al dat lepel lekte, getuigt Verriest.
Hendrik van Doorne behoorde niet tot de uitverkorenen die Gezelle als poësisleraar mochten hebben zoals Eugene Van Oye, die eenmaal de Johannesrol in Gezelles christen-vlaamse dichtschool aangeboden kreeg.
Maar gedurende zijn laatste schooljaar leidde de ex-poësisleraar de Vlaamse Lettergilde en op 23 februari 1860 werd Van Doorne als lid opgenomen.
Op 1 juni schrijft de Heer ende Meester een geestdriftige brief aan Van Oye: "We hebben een nieuwen schoonen dichter ontdekt in den hierby gesloten Hendrik". Is het toeval dat Van Doorne omtrent die tijd in de lettergilde een gedicht heeft voorgelezen dat als titel "De Stemme" draagt?
En is het vermetel in dit stuk een aanleiding te zien voor Gezelles parabel "De taal van het Vaderland"? Verbonden met het kleingedichtje "Als de Ziele luistert" werd deze parabel twee jaar later in "Gedichten, Gezangen en Gebeden" opgenomen. En het is niet de minste verdienste van Van Doorne dat hij samen met Verriest en Van Oye de publikatie van deze bundel mogelijk gemaakt heeft.

Vindplaats: Hendrik K.E. Van Doorne herdacht te Poeke.
Woorduitleg: vermetel/overmoedig, roekeloos

Woord 146 - vermetel - Vr 24/06/2005

Woord 145

gebruiksvoorwerp




"Zij houden niet van eenzaamheid. Ik wel. Zij willen praten, en feesten, en praten, en feesten, en praten tot ze niet meer kunnen praten. Ze schuwen de stilte en de eenzame duisternis. Ze willen niet slapen, ze laten bij nacht de lichten aan. Ze klampen zich vast aan het gezelschap van de kijkkast. Ze laten altijd de deur op een kier. Ze zijn bang. Ze kijken niet in de spiegel. Ze willen zichzelf niet kennen. Hun hoofd, slechts een gebruiksvoorwerp. Hun lijf, slechts een gegeven. Hiermee moeten ze het doen in het leven. Na wat oefening weten ze zich met de jaren te adapteren. Ze slagen erin zichzelf te vergeten. Ik niet. Nooit. Mijn ultieme geluk is een afgelegen huis op een eenzame klif in Zuid-Engeland. Een huis dat blootstaat aan het gure weer, slechts een muur tussen mij en de storm. Ik wil er zijn, alleen met de stilte, het knetterende haardvuur en de regen die klettert tegen de ramen. Geen mens heb ik nodig. Ik heb mezelf. En dat is meer dan voldoende. Uren kan ik met mezelf praten. Geen tweede stem heb ik nodig. Geen tweede stem zou ik verdragen. Tenzij die samen met mij wil zwijgen. Maar ook zwijgen doodt de stilte. Een stilzwijgen van uren is niet na te vertellen. Probeer dat maar eens. Probeer maar eens alles te zeggen wat je niet zei. Oorverdovend kan een zwijgen zijn.

Vindplaats: Zij (cursiefje) bij pandorasdoos ("Pandora - presenteert u een doos vol tekst- en denkwerk")
Woorduitleg: gebruiksvoorwerp/voorwerp om te gebruiken

Woord 145 - gebruiksvoorwerp - Do 23/06/2005

Woord 144

schril




In The Coral Island vertelt de Victoriaanse Britse schrijver R.M. Ballantyne hoe drie jongens schipbreuk lijden op een eiland in de Stille Oceaan en onmiddellijk in de voetsporen treden van de praktisch ingestelde Robinson. Zij gaan meteen na welke werktuigen ze ter beschikking hebben en vinden onder andere een zakmes, een touw, een telescoop, en een roeispaan. Ballantynes Britse jongens vertolken de Victoriaanse tijdgeest op een ogenblik dat Groot-Brittanniës imperiale macht een hoogtepunt bereikt. Peterkin, Ralph en Jack hebben een oneindig vertrouwen in hun eigen kunnen. Zelfs hun schipbreuk keldert hun optimisme niet. Hun opgetogenheid wanneer ze op het verlaten eiland ontwaken staat in schril contrast met de aanvankelijk bedrukte stemming van Defoes Robinson, die zijn nieuwe verblijfplaats aanvankelijk het 'Eiland der Wanhoop' noemt. De jongens zijn grondig overtuigd van hun eigen superioriteit tegenover de inboorlingen die na enkele maanden op het eiland belanden en die net als in Robinson Crusoe als ongeciviliseerde, ruziemakende menseneters afgeschilderd worden. Net als Defoe beklemtoont ook Ballantyne de primitiviteit van de kannibalen om zo de beschaafdheid van de drie Britse jongens te onderstrepen. Die slagen er niet alleen in het gevecht tussen twee rivaliserende groepjes stil te leggen, ze zorgen er ook voor dat de gedode vijanden niet opgegeten worden, maar begraven.


Vindplaats: Robinson, Vrijdag en hun literaire nakomelingen. Een postkoloniale blik op driehonderd jaar robinsonades (Streven)
Woorduitleg: schril/akelig scherp of schel afgetekend


Woord 144 - schril - Woe 22/06/2005

Woord 143

zomer




Dieper in 't bos begonnen zich spontaan elfen van de lucht te manifesteren. Hun verschijning was als dansend, wit-doorschijnend licht met wazige vleugels. Een enkele was even groot, maar met een gouden gloed en minder doorschijnend. Hun grootte kan in de lengte geschat worden op 10 tot 15 cm. Grotere vormen van een statische aard kwamen voor bij sommige kruisingen van paden en op open plekken tussen bomen. Deze plekken verdienden alle de omschrijving 'betoverend'. Ik ben in andere bossen geweest, maar heb er niet meer aangetroffen wat ik daar zag."
"Zomer 1994. Mijn vrouw en ik zitten in de tuin. De zon is een uur geleden ondergegaan, maar het is nog licht genoeg. Het is een prachtige zomeravond en er hangt een bepaalde sfeer in de lucht. Zij merkt het ook op en maakt er een opmerking over. Mijn vermoeden krijgt daardoor een impuls. "Let op wat er daar gebeurt", antwoord ik, wijzend naar de planten naast de pergola. Ze staan een meter hoog in een dichte drom te bloeien met gele pluimen. Er dicht tegenaan staat een grote fuchsia en er schuin aangrenzend een hoge rozenstruik.

Vindplaats: De ontdekking van de elfenwereld - Minke Priester
Woorduitleg: zomer/warme jaargetijde

Woord 143 - zomer - Di 21/06/2005

Woord 142

karakter




"Veel geografen reageren echter onwennig op de hernieuwde aandacht voor de rol van het geografisch milieu. Neem bijvoorbeeld de reactie van Willem Heinemeijer op Schama’s fameuze boek over Nederland in de Gouden Eeuw: The Embarrassment of Riches (beter bekend onder de Nederlandse titel Overvloed en onbehagen). Simon Schama introduceerde hierin het begrip ’morele geografie’. Voortdurend had God het Nederlandse volk beproefd met rampzalige overstromingen, en keer op keer had dit volk de watervloed niet alleen doorstaan, maar zelfs overwonnen. De Nederlandse samenleving droeg, constateerde Schama, een ’vloedkarakter’.
Volgens Heinemeijer rook deze redenering ’naar een zeer ouderwetse vorm van geografisch determinisme’. Alsof het (veronderstelde) nerveuze karakter van de Japanners kon worden begrepen uit de vulkanische bodem van het land; alsof de kleingeestigheid van bergvolken kon worden toegeschreven aan hun leven tussen bergen en de ruimdenkendheid van volken op de vlakten en langs de kust aan hun wonen in gebieden waar de horizon te zien was; alsof het hoge morele niveau van oasevolkeren lag aan het feit dat dieven er altijd ontdekt werden omdat zij voetsporen in het zand achterlieten..., zo schamperde Heinemeijer. Maar zijn kritiek onderbouwde hij niet met argumenten. Bij hem leek vooral een soort verlegenheid met het disciplinaire verleden mee te spelen: geografisch determinisme ’hoort’ niet.
Van dat taboe, dat geografen zichzelf hebben opgelegd, hebben wetenschappers van andere disciplines weinig last. Het fysisch milieu speelt een centrale rol in de wereldgeschiedenissen van de historicus David Landes en vooral van de bioloog Jared Diamond. Zij schreven respectievelijk The Wealth and Poverty of Nations. Why some are so rich and some so poor (vertaling: Arm en rijk) en Guns, Germs and Steel. The fates of human societies (vertaling: Zwaarden, paarden en ziektekiemen)."

Vindplaats: ’Een vlak land, een vlak karakter’ door Ben de Pater bij Geografie.nl
Woorduitleg: karakter/aard

Woord 142 - karakter - Ma 20/06/2005

Woord 141

spreektaal




"Deze woordenlijst is uit een hobby ontstaan.
Omdat een dergelijke lijst natuurlijk nooit volledig is, en altijd aangevuld kan worden met woorden en uitdrukkingen uit de dagelijkse spreektaal, kunt ook u een bijdrage leveren.
Wanneer u iets mist, of een aardige bijdrage weet, dan kunt u deze opsturen naar ons. Elke serieuze bijdrage wordt geplaatst; indien gewenst met een naamsvermelding.
Veel plezier met deze woordenlijst! "

Vindplaats: Vlaamse woordenlijst
Woorduitleg: spreektaal/taal waarin men spreekt

Woord 141 - spreektaal - Zo 19/06/2005

Woord 140

tarra




Wat ik geprobeerd heb, is de aanleiding uit te tillen boven het incidentele. Hem enerzijds veelomvattender te maken en anderzijds te vereenvoudigen, te ontdoen van de tarra van het ogenblik. Dat plein is tenslotte niet belangrijk meer, er staan groter dingen op het spel, het gaat om een identificatie met het slopen zelf, om de leegte die gemaakt wordt, daar de nadruk op te leggen, en dat is dan uiteindelijk het resultaat, het gedicht. Inderdaad, het engagement voor zover dat aanleiding was, wordt er in die zin uit weggewerkt. En daarom juist zou ik haast zeggen, is dit gedicht geëngageerd, wat ik bepaald niet van ieder gedicht van mij zou willen beweren. Nogmaals, het is geen kunst geëngageerd te zijn, maar wel om eventueel iets met je engagement te doen, waarbij ik dan niet in de eerste plaats aan het metrisch opstellen van leuzen denk. In elk geval moet je er in poëzie iets anders mee doen dat in proza omdat, simpel gezegd, de taal in die beide genres nu eenmaal niet dezelfde functie heeft, de werking langs andere wegen tot stand komt.


Vindplaats: Gerrit Kouwenaar bij Dbnl
Woorduitleg: tarra/verschil tussen brutoo- en nettogewicht; (aftrek voor) verpakkingsgewicht

Woord 140 - tarra - Za 18/06/2005

Woord 139

vagebond




"Individualistisch dichter uit de school van Kloos, een der voornaamste uit de Generatie van 1910. Verzen, 1911, natuur- en minnedichten. Ook in zijn volgende bundels De Belijdenis in de Stilte, 1913, Voorbij de Wegen, 1920, De Wilde Kim, 1925, Een Winter aan Zee, 1937, keert hij zich af van de materialistische wereld; eenzaamheid uit zich in al zijn gedichten. Zo in De Vagebond:

Zij wikken en wegen
hun geld en hun god,
en kanten zich tegen
mijn vluchtiger lot,
omdat ik mijn handen
en oogen leeg
door hunne landen
omdroeg, en zweeg.

Schrijver ook van prozaverhalen: Deirdre en de Zonen van Usnach, ontleend aan de Keltische mythologie, 1920. Studie over den dichter Leopold, 1926. Vertaalde Koning Lear 1913 en Richard III van Shakespeare, 1929. ..."

Vindplaats: Roland Holst bij Dbnl
Woorduitleg: vagebond/landloper

Woord 139 - vagebond - Vr 17/06/2005

Woord 138

prei




BEEK 1
KALORAMA

II

Men treft ze in de Plusmarkt wel als klant
Een begeleidster begeleidt, zij hoort
En ziet. Soms tekent zij een woord
Per letter in het holle van een hand

De klant is blind, of doof, of allebei
Hij heeft de zelfde dingen in zijn wagen
Als iedereen, maar kan de weg niet vragen
En tast op zoek naar frisdrank in de prei

Men staat erbij, volkomen overbodig
Onmachtig met beheersing van zijn taal
Iets simpels mee te delen aan een ander

Wij hebben allebei het zelfde nodig -
Jan Klaassens in een woordenloos verhaal
Die kopen bij de zelfde middenstander


Vindplaats: Beek 1- Kalorama - Gedicht van de maand - cees van der pluijm
Woorduitleg: prei/soort uienplant met eetbare stengel

Woord 138 - prei - Do 16/06/2005

Woord 137

reikhalzen




Het is de vijfde juli. De lupinen reikhalzen alsof zij de zee willen zien.
Wij zijn in de kerk van het zwijgen, in de tekstloze vroomheid.
Alsof de gezichten van de onverzoenlijke aartsvaders niet bestonden
noch de spelfout in steen van Gods naam.

Thomas Tranströmer - in 'Goudwesp'
Vindplaats: Poetry.mystiek.net
Zie ook nog: Samenland
Woorduitleg: reikhalzen/(smachtend) uitkijken


Woord 137 - reikhalzen - Woe 15/06/2005

Woord 136

goederenwagon



De grote reis (1964) beschrijft de lange, vierde nacht van een reis die voert van het Franse Compiègne naar het concentratiekamp Buchenwald. Met honderdnegentien medegevangenen staat de hoofdpersoon samengeperst in een goederenwagon. Hij voert diepgaande gesprekken met ‘de jongen uit Semur’, die tegen hem aangedrukt staat en die het transport niet zal overleven. Tijdens de lange, tergende stiltes komen herinneringen boven aan de vlucht naar Frankrijk en de verhoren door de Gestapo. Van het verleden springt het relaas naar de toekomst: het kamp en vooral de reis terug naar het bevrijde Frankrijk. Deze techniek van gelijktijdigheid maakt De grote reis tot een indrukwekkende literaire prestatie

Vindplaats: Jorge Semprun - De grote reis bij Meulenhoff
Woorduitleg: goederenwagon/wagon van een trein die goederen vervoert

Woord 136 - goederenwagon - Di 14/06/2005

Woord 135

focus



In februari 2002 ontvingen wij bedrijfsleiders in het Arenbergkasteel, het hart van de faculteiten Wetenschappen en Toegepaste Wetenschappen. In de tweede editie van deze ontmoetingsnamiddag werden de gasten rondgeleid in de wereld van het Universitair Ziekenhuis Gasthuisberg, “een bijzonder high-tech bedrijf”.
Voor de derde editie werd een informatiesessie georganiseerd over de hedendaagse nanowetenschap. In een kort tijdsbestek werden de deelnemers door ervaren wetenschappers op de hoogte gebracht van de stand van zaken van het wetenschappelijk onderzoek aan de K.U.Leuven, met een herkenbare focus op die domeinen waarin in de nabije toekomst belangrijke vernieuwing mag verwacht worden.

Vindplaats: Perspectives on Excellence bij Ku Leuven
Woorduitleg: focus/brandpunt-centrum

Woord 135 - focus - Ma 13/06/2005

Woord 134

ruggengraat



...
Het is haast onmogelijk om op te sommen waarom de conservatie, editie en studie van correspondentiemateriaal van uitzonderlijk belang is voor onze cultuur. Archieven, musea en bewaarplaatsen die handschriftelijke en epistolaire collecties bezitten, vormen niet alleen de ruggengraat van ons cultureel geheugen, ze stellen de historicus, biograaf, bibliograaf, linguïst, literatuur- en tekstwetenschapper, om er maar enkele te noemen, bijvoorbeeld in staat informatie te verzamelen over personen, thema’s, evenementen, de genese, productie en receptie van literaire en andere artistieke werken enz.

Vindplaats: Edward Vanhoutte & Yves T'Sjoen (red.), Epistolaria. Tekstgenetische Studies bij Centrum voor Teksteditie en Bronnenstudie (KANTL)
Koningstraat 18
b-9000 Gent
Woorduitleg: ruggengraat/wervelkolom-flinkheid

Woord 134 - ruggengraat - Zo 12/06/2005

Woord 133

marmer



In de verste uithoeken van het geheugen loopt alles uit op ”Niets. En dat zien./ Heldere leegte, als tot ver na de komma/ in de zalen van het getal tien.” Hier zien we een ander realisme, minder speels, ook meer verdiept en nauw aansluitend bij de natuur.
‘In memoriam matris’ geeft harde maar tegelijk tedere gedichten over zijn moeder, die haar hele leven heeft gezwegen over haar emoties. Hij ziet thuis almanakfoto’s “Aardrijkskunde noemde je dat, maar/ het was net wat de aarde niet kon”, hij ziet het scherp uitgesneden reliëf van de Dolomieten :”Dat geldt ook voor jouw gezicht:/ het dankt zijn doorgroefde, strenge vrede/ - je mond een litteken/ van wat men haast operatief uit je vandaan/ moest halen:je spreken- / aan wat bleef weigeren. Trots. Marmer. Verdriet “

Vindplaats:Poëzie ontdekken met Reine Wellens
Woorduitleg: marmer/gesteente

Woord 133 - marmer - Za 11/06/2005

Woord 132

orgelpunten




- Hoe schrijft u uw romans. Maakt u vooraf een plan? Hoe is b.v. de trilogie ‘De familie Roothooft’ ontstaan?
- Ik heb een idee en schrijf daarrond zo spontaan mogelijk. Ik laat iemand opkomen en weet niet hoe ik van hem afgeraak. Ik laat het boek gewoon zijn gang gaan. Vroeger wel te verstaan, tot vóór enkele jaren, want nu kan ik dat niet meer. Nu krab ik en haal door. Wat ik vroeger in twee maanden schreef, schrijf ik nu in twee jaar.
Vroeger had ik niets nodig, klad noch plan, ik schreef gewoon en vermeed zelfs hoofdstukken aan te duiden omdat men dan de neiging opdoet met orgelpunten te schrijven. Mooi eindigen op het einde van een hoofdstuk. Ik wilde dat men niet kon zien waar het hoofdstuk eindigde. Nadien, met een rood potlood, trok ik een streep tussen twee regels en daar begon het nieuwe hoofdstuk.
Toen ik ‘Adelaide’ schreef wist ik nog niet dat het een trilogie zou worden. Dat idee is nadien opgekomen, omdat het onderwerp niet uitgeput was en ik het eerste deel te pessimistisch

Vindplaats: Gerard Walschap bij Dbnl
Woorduitleg: klasreünie/bijeenkomst van oud-klasleden

Woord 132 - orgelpunten - Vr 10/06/2005

Woord 131

gorgonisch




de ackersteden door dertelheyt hen voor de dore des tempels sittende, plegen den mont met fijgen ende most te besmeeren. Ende oock wat spotwoort isser, dat de oude Comedia hen niet tegen en worpt? O dwasen God (seggen sy) ende weerdich wt Jouis inghewant gheboren te worden. Maer wie en soude hier niet lieuer dwaes ende onwijs zijn, ende altijts lustich, altijts ionghelinck, altijts eenen yegelicken spel ende wellust aenbrenghende: dan die dobbelhertich Jupiter eenen yegelicken verschrickelick, of Pan door zijne beroerten alle dinck met oudtheyt verderuende, of Vulcanus met vyeruoncken bedect, ende altijts onreyn van den arbeyt zijns winckels, of oock Pallas selue die met haren Gorgonischen schilde ende lance verschrickelick is, ende altijts wreedelick siende.

Vindplaats: Het Lof der Sotheyt van 'Erasmum van Roterdaam' bij dbnl
Woorduitleg: gorgonisch/ijzingwekkend

Woord 131 - gorgonisch - do 09/06/2005

Woord 130

netelroos




Op 1 juli 1997 verhuisde Sjoerd Kuyper met zijn gezin van Bakkum naar Bergen: 'Ik heb altijd beweerd dat ik oud wilde worden te Bakkum. Nou, dat is gelukt. Nu wil ik er weg.' In brieven aan vrienden deed hij verslag van de vreugde en de ellende die met de verhuizing gepaard gingen: het verlangen naar de Heerlijkheid, het nachtelijk gepieker over geld, een uitbarsting van netelroos, de perfect getimede toekenning van een Gouden Griffel, de ochtendlijke fietstocht op 1 juli van Bakkum naar het nieuwe huis; de mooiste weg naar Bergen.
De weg naar Bergen bevat een keuze uit deze brieven.

Vindplaats: De weg naar Bergen (Brieven 1997 - Sjoerd Kuyper) bij de internetboekhandel
Woorduitleg: netelroos/allergische uitslag/galbulten

Woord 130 - netelroos - woe 08/06/2005

Woord 129

rechtbank




De ambiance van grauwe overheidsgebouwen, bevolkt door bureauchefs en klerken die er een zeker behagen in scheppen hun cliënten met ondoorzichtige formaliteiten aan het lijntje te houden, vormt de achtergrond van Kafka's beroemdste roman Der Prozess (postuum gepubliceerd in 1925). De eerste zin van de roman is befaamd geworden: 'Iemand moest Josef K. belasterd hebben, want zonder dat hij iets kwaads had gedaan, werd hij op een morgen gearresteerd.'
Die opening roept de sfeer van de roman op onnavolgbare wijze op. Josef K.wordt in staat van beschuldiging gesteld, komt na een aanvankelijke vorm van huisarrest weer op vrije voeten, maar dient zich op gezette tijden te komen ver antwoorden voor de rechtbank. Waar die rechtbank gevestigd is, wie precies de rechters zijn, hoe hij zich kan verdedigen, en - het allerbelangrijkste! - wat hem precies ten laste wordt gelegd, blijft in de nevelen van de vaagheid gehuld.
Wanneer Josef zich tenslotte tegenover de gevangeniskapelaan erover beklaagt dat hij helemaal niet schuldig is, en zich afvraagt hoe een mens eigenlijk schuldig kan zijn, wordt hem tegengeworpen dat alle schuldigen zo spreken. Het ontken nen maakt zijn zaak alleen maar erger. Tenslotte zal hij zich dan ook als een mak lam naar de executieplaats laten voeren.

Vindplaats: Franz Kafka bij digischool
Woorduitleg: rechtbank/college van rechters/gerechtsgebouw

Woord 129 - rechtbank - di 07/06/2005

Woord 128

badbruistablet





"De rest van de dag luierden we op een schommelstoel in de tuin met uitzicht over het dal en maakten plannen voor de fietsroute. We zouden in eerste instantie naar de Caribische kust, maar dit werd door Debbie strict afgeraden. Volgens haar is het er lévensgevaarlijk. Er zijn zeer veel drugsverslaafden en ex-kindsoldaten uit Niguragua die touristen met geweld overvallen. Hier hebben we niet zo'n trek in. We besloten om eerst naar Cartago te fietsen om daar de bus naar San Isidro del General te pakken. Vanuit San Isidro naar de zuidkust en dan fietsen naar het oosten, richting Panama. Het was kerstavond. Ik pakte het kerstcadeautje dat ik van Mariska mee had gekregen uit. Hierin zat o.a. een badbruistablet. Ik ben in Costa Rica nog geen ligbad tegengekomen vorig jaar, dus ik stopte de badspulletjes maar in de fietsdoos, die we bij Debbie achterlaten.
We dronken een kerstborrel met Debbie, Joe (de klusjesman van Debbie) en Thierry (een Amerikaanse gast). Debbie vertelde verhalen over haar tijd als actrice en zangeres. Ze vertrok op jonge leeftijd vanuit Liverpool naar Broadway. Ze is nooit doorgebroken, maar had wel succes met haar broodjeszaak in Holywood, waar allerlei beroemdheden kwamen. Foto's aan de wanden van Debbie met o.a. Joan Collins, Rod Steward en Clint Eastwood herinneren aan deze tijd. "

Vindplaats: Verslag Op de tandem door Costa Rica & Panama - 09 maart 2005 - "opdetandem.web-log.nl"
Woorduitleg: badbruistablet/bruistablet voor in bad

Woord 128 - badbruistablet - ma 06/06/2005

Woord 127

kwakkelweer




"De weersituatie van een bepaalde periode of belangrijke elementen daarvan kunnen soms overtuigend worden samengevat in een enkel trefwoord. Zo is het, als er enige tijd weinig wind staat, 'rustig weer'. Is het vochtig en te koud, dan heet het 'kil'. 'Benauwd', 'broeierig' of 'drukkend' is het bij vochtig en warm weer. Een warme, vochtige nacht is 'zoel'. Bij 'guur' weer is het te koud, er staat een stevige wind, veelal uit het noordwesten en het is vochtig of er treden buien op. Ook bij 'schraal' weer is het te koud en staat er vrij veel wind, meestal oost of noordoost, maar de lucht is droog. Een vorstperiode met niet te veel wind en overdag zon biedt 'helder vriesweer'. Tijdens 'kwakkelweer' wisselen vorst in de nacht en dooi overdag elkaar af.Kenmerkend voor 'wisselvallig' is een vaste opeenvolging van achtereenvolgens veel bewolking en regen, een wisselende bewolking met enkele buien en een wat rustiger periode met wat zon en vrijwel overal droog weer. Deze cyclus kan zich een aantal malen achtereen herhalen; gaat hij bij voortduring vergezeld van veel wind, dan wordt het weer ook wel als 'onbestendig' of 'onstandvastig' gekarakteriseerd. De hier geschetste afwisseling kan ook helemaal ontbreken; het weer is dan 'bestendig' of 'standvastig'."

Vindplaats: Weersituaties bij keesfloor.nl
Woorduitleg: kwakkelweer/rotweer/typisch Belgisch weer

Woord 127 - kwakkelweer - zo 05/06/2005

Woord 126

teenwilg




" Want: tous ces fromages offrent autant de qualités distinctes; mais l’espèce de lait et la manière de procéder constituent encore d’autres nuances en daarom stond hij stil bij de vier belangrijkste stappen in de vervaardiging van kaas:

• Het stremmen van de melk;
• Het afscheiden van het sérum;
• Het zouten van de uitgeleke wrongel;
• Het verfijnen van de kaas.

In grote lijnen was de manier van kaasmaken volgens A. Parmentier gelijk aan wat J. Libaut ons hierover schreef (cfr. supra). We krijgen wel wat meer uitleg over de korfkens van J.Libaut: nadat men de wrongel met een ‘lepel vol gaatjes’ uit de melktobbe had uitgeschept, moest men haar in de zogenaamde éclisses d’osier verdelen opdat de wei er kon uitlopen[288]. Dit waren korfjes die uit teenwilg waren gevlochten. "


Vindplaats: Boter en kaas in de kasselrij Veurne (16de-begin 19de eeuw) (Laurent Hoornaert)
Woorduitleg: teenwilg/buigzaam (wilgen)twijgje

Woord 126 - teenwilg - zat 04/06/2005

Woord 125

smalen




" Dat ons land in de oorlog niet had kunnen meedoen ontwikkelde zich bij Hermans, met zijn machtsdrift die ik pas later goed kon doorzien, tot een persoonlijke vete. Achter alles lopen we aan, vond hij, we zijn niets waard. Die overtuiging viel af te lezen van zijn jong, knap, meestal strak gehouden gezicht, dat ook als hij lachte op smalen leek afgesteld. Er viel ook genoeg te smalen en te kritiseren hier, hij had daarin gelijk. Wel lag het in zijn aard om zijn kritiek onmiddellijk een persoonlijk karakter te geven. Als we een keer een groot talent in ons midden hebben, dan staren we ons dood op wat in het buitenland gebeurt en we herkennen het niet. Zo ongeveer dacht hij erover. (Adriaan van der Veen, Blijf niet zitten waar je zit, blz. 45/46)."

Vindplaats: Willem Frederik Hermans bij Athens
Woorduitleg: smalen/zich laatdunkend uitlaten over/minachtend spreken/honen

Woord 125 - smalen - vr 03/06/2005

Woord 124

netkunst


"Naast haar duidelijk technologische inspiratie kan netkunst qua gedachtengoed in verband gebracht worden met artistieke stromingen zoals mail art, pop art, conceptuele kunst en de postmoderne 'richtingen' die daaruit voortgevloeid zijn. Hoewel weinig artiesten rechtstreeks banden hebben met de mail art beweging, is de analogie duidelijk - ook netkunst doet de grens tussen artiest en publiek vervagen, en zorgt in sommige gevallen voor een grote betrokkenheid - of 'interactiviteit', om toch maar even het modewoord in de mond te nemen. Zoals bij mail art circuleert net art vaak binnen kleine gemeenschappen van 'ingewijden' - de kunst fungeert als sociaal cement van een artistieke of culturele gemeenschap."

Vindplaats: Vraag 2. Waar komt het vandaan? Bij Spinster.
Woorduitleg: netkunst/kunst in en op het net

Woord 124 - netkunst - do 02/06/2005

Woord 123

zuur


"Ook maandagavond het late journaal gezien? Perpignan in brand. Rellen, geblakerde gevels, auto's in de fik... Of het een éénmalig incident of een catharsis was, daarover wil ik het hier even niet hebben. Ik ken niet alle gegevens. Een pak informatie ontbreekt mij, dus hoor je mij niet oordelen. Wel maakt het beeld van dat brandend Perpignan alweer pijnlijk duidelijk wat we allanger weten. Dat we op deze verdomde aardkloot gedoemd zijn om samen te leven en daar een vorm voor te vinden die aanneembaar is. De problemen zijn allang elke grens voorbij. Niet die van één land alleen, maar van een continent. De oplossing kan - tot spijt van wie't benijdt - alleen een democratische én een politieke zijn! Een moeizaam proces van spelregels, overleg, en een geschrift waarin die regels liggen vastgelegd. Het Franse 'Non', het Nederlandse 'Neen' van straks aan alleen al het principe van een Europese grondwet... Het stemt me droef. Want makkelijk is het wel om aan de kant te staan. Met een kop die kritisch staat van al het opgespaarde zuur. Neen, dat 'Neen' van ons is een soort 'Neen' dat volgens mij totaal niet kan deugen..."

Vindplaats: Een soort neen dat niet kan deugen
Woorduitleg: zuur/bijtend-brandend-scherp/niet zoet of zout/onaangenaam

Woord 123 - zuur - woe 01/06/2005